Spotkanie poświęcone pamięci ofiar Holokaustu na Litwie

Rok 2011 został ogłoszony przez parlament Republiki Litewskiej Rokiem Pamięci Ofiar Holokaustu

W 68. rocznicę wybuchu powstania w Getcie Warszawskim
Ambasada Republiki Litewskiej w Polsce zaprasza na spotkanie

poświęcone pamięci ofiar Holokaustu na Litwie
19 kwietnia 2011, godz. 18:00 w Litewskim Centrum przy Ambasadzie RL
(Al. Ujazdowskie 12, Warszawa; 22-696 7280, kultura@lietuva.pl)

W spotkaniu udział wezmą:
prof. Šarūnas Liekis – Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie
oraz
prof. Saulius Sužiedėlis - Millersville University (USA)

Podczas spotkania zaprezentowane zostaną:
książka wspomnień Abrahama Suckewera „Z Getta Wileńskiego“
oraz
wystawa publikacji litewskich wydawnictw nt. historii i kultury Żydów na Litwie

 

Abraham Suckewer lub Awrom Suckewer; ur. 15 lipca 1913 w Smorgoniach, zm. 19 stycznia 2010 w Tel Awiwie – poeta i pisarz żydowski i polski, tworzący w języku jidysz. Znawca literatury i sztuki, popularyzator języka jidysz w Izraelu. Jego wiersze tłumaczone były między innymi na angielski, francuski, japoński i polski.
W książce „Iš Vilniaus Geto“ (Z Getta Wileńskiego) znajdziemy widziane oczami świadków wydarzenia, które naprawdę zaistniały w owym czasie w Litwie.
Pochodził z rodziny rabinackiej, jego dziadkowie byli uczonymi w piśmie, a także sami pisali rozważania i interpretacje świętych ksiąg. Jego dziadek ze strony matki był rabinem w miejscowości Michaliszki.
W 1915 r., po spaleniu Smorgoni, rodzina Suckewerów przeprowadziła się na Syberię gdzie młody Abraham wychowywał się wśród Kirgizów. W 1920 r., po śmierci ojca rodzina Suckewera wyjechała do Wilna. Po przyjeździe młody Suckewer znał język polski, hebrajski i rosyjski. Języka jidysz nauczył się od kolegów. Uczęszczał do chederu i korzystał z pomocy korepetytorów, po czym poszedł do polsko-hebrajskiego gimnazjum. Wraz z przyszłymi poetami Michałem Czernichowem i Szmerke Kaczegińskim należał do żydowskiej organizacji skautowskiej Bin, gdzie wychowawcą był malarz Chaim Mekler brat poety Lejzera Wolfa. Duży wpływ na Abrahama w tym okresie miał dom rodzinny i osoba jego matki.
Był słuchaczem Uniwersytetu Wileńskiego (wykłady Manfreda Kridla). Debiutował w latach 30. XX wieku w warszawskim tygodniku jidysz "Wochnszrift far literatur" wierszem "Bal maskowy", następnie w wileńskim dzienniku "Der Wilner Tog" ukazał się jego wiersz "Pod deszczem". Związany z wileńską grupą literacką Jung Wilne. W sierpniu 1935 r., poznał goszczącego w Wilnie światowej sławy malarza Marca Chagalla z którym w następnych latach łączyła go bliska przyjaźń. Tego roku w Warszawie zawarł bliższą znajomość z redaktorem dziennika "Der Moment" Noachem Pryłuckim, młodym poetą Aronem Cajtlinem, a także poznał Juliana Tuwima. Jego wiersze zaczęły się ukazywać w elitarnym czasopiśmie literackim "In Zicht". W 1937 r., ukazał się dzięki pomocy Jospha Rotha pierwszy jego tomik Lider (Wiersze) z okładką malarza Jankiela Adlera, wydany przez PEN Club pisarzy żydowskich. Tomik został ciepło przyjęty przez krytyków. Przedruki jego wierszy ukazały się również w prasie zachodniej. Z powodzeniem pisał w języku starożydowskim, przywracając go czytelnikowi. Stworzył w nim w tym okresie 80 wierszy (wojnę przetrwały cztery).
W 1940 r., ukazuje się jego drugi tomik "Waldiks" (Leśnie). Przetrwał prześladowania Żydów w Wilnie w lipcu 1941 r. Poemat „Zaraza“ nawiązuje do tych tragicznych dni. Rękopis tego wiersza przetrwał ukryty w domu rodzinnym Sutzkevera, aż do 1990 r. W 1941 r., zdobył pierwszą nagrodę za poemat "Dos Kejwer kind" (Dziecko grobu) w konkursie literackim ogłoszonym przez Związek Literatów i Dziennikarzy Żydowskich, w którym nagrodą główną było 10 rubli w złocie, które poeta podzielił między swoich przyjaciół.
W czasie okupacji niemieckiej przebywał wraz z rodziną w Getcie Wileńskim. Od stycznia 1942 r., był jednym z pięciu Żydów zatrudnionych przy katalogowaniu zrabowanych dzieł sztuki, podejmują się organizacji schowków na najcenniejsze ze zrabowanych dzieł, którym groziło. Od 1942 r. działa w Zjednoczonej Organizacji Partyzanckiej Icchaka Wittenberga. W 1943 r., tworzy wielki poemat "Kol Nidrej" wysłany za pośrednictwem partyzantów do Moskwy i opublikowany w języku angielskim i niemieckim. W getcie zostaje zamordowana matka i siostra poety, a także nowonarodzony syn poety.
Po likwidacji Getta Wileńskiego, był ukrywany przez polkę - Janową Bartoszewicz. Według innych źródeł spędził okres do lipca 1944 walcząc w partyzanckim oddziale Abby Kownera. Był jednym z współzałożycieli Muzeum Żydowskiego w Wilnie, założonego w 1944 roku. W Moskwie, współpracował z "Prawdą" i "Izwiestiami". W tym okresie nawiązał bliską przyjaźń z Ilją Erenburgiem, Salomonem Michoelsem, Perecem Merkisz i Dawidem Bergelsonem. 29 kwietnia 1944 r., w "Prawdzie" ukazuje się artykuł Erenburga poświęcony poecie. W Moskwie Suckewer uczestniczy w licznych spotkaniach literackich, jego utwory są tłumaczone na rosyjski.
Po zakończeniu działań wojennych zeznawał, jako jedyny Żyd – oskarżyciel w procesie Norymberskim reprezentując stronę radziecką.
Po powrocie do Moskwy publikował w tamtejszej prasie, a także uczestniczył w odczycie Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego na temat procesu norymberskiego. W tym okresie rząd Litewskiej SRR wystąpił o przyznanie mu Nagrody Stalinowskiej za całokształt twórczy. Jeszcze w 1946 r., wyjechał do Polski gdzie mieszkał w Warszawie i Łodzi. Pisze w tym okresie poemat "Do Polski".
W 1947 r., wraz z żoną i córką dopływa na statku Patria do Palestyny gdzie zostaje entuzjastycznie przyjęty. Organizuje grupę młodych twórców piszących w języku jidysz Jung Israel (Młody Izrael). Zostaje przewodniczącym Związku Pisarzy Żydowskich w Izraelu.
Do śmierci mieszkał w Tel-Awiwie. W Izraelu walczył o przetrwanie języka jidysz publikując pismo "Di Goldene Kejt", które zyskało sobie miano najlepszego pisma literackiego i literaturoznawczego w jidysz.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Abraham_Suckewer


Prof. Saulius Sužiedėlis urodził się w Gotha w Niemczech, wychował się w litewskiej społeczności w Brokton w Massachusetts (USA). 1967 – 1969 służył w organizacji Peace Corps w Etiopi. 1977 uzyskał tytuł doktora Historii Rosji i Europy Wschodniej na Kansas University. Pracował, jako badacz historii w departamencie sprawiedliwości USA, był dziennikarzem i komentatorem „Voice of America“ (1989 – 1990). Ma na swoim koncie wiele publikacji naukowych na temat historii Litwy, wydanych w USA i Litwie. Od 1998 jest członkiem Międzynarodowej komisji badania zbrodni okupanta nazistowskiego i radzieckiego w Litwie. 2006 – 2010 przewodniczy corocznej konferencji na Millersville University, poświeconej zagadnieniom holokaustu i zagłady.


Dr Šarūnas Liekis ur. 15 maja 1969 m. w Wilnie – litewski historyk, politolog, doktor nauk społecznych.
W 1993 skończył historię na Uniwersytecie Wileńskim. 1991 -1992 studiował i wykładał na uniwersytecie w Oxfordzie, 1993 – 1997 University of Brandeis (USA). 1997 – doktor nauk społecznych.
1994 – 1995 pracował w fundacji Sacharova, a 1995 – 1996 w jerozolimskim uniwersytecie hebrajskim. 1992 – 1993 attache ministerstwa spraw zagranicznych Litwy. 1997 – 2001 dyrektor programowy w Open Society Fund Lithuania. 1998 – 2000 zastępca dyrektora centrum wspólnot kulturalnych na Uniwersytecie Wileńskim. 1999 – 2000 nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Wileńskim. 2001 – 2002 pracownik naukowy muzeum pamięci holokaustu w USA. Od 2001 nauczyciel akademicki Michała Romera, a od 2006 profesor.
1998 – 2000 ekspert programu PHARE: Rozwój społeczeństwa obywatelskiego, 2000 – 2005 prezes zarządu centrum informacji i wsparcia organizacji pozarządowych, od 2002 ekspert krajowy komisji Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji Rady Europy, od 2003 ekspert departamentu mniejszości narodowych i uchodźców przy Rządzie Republiki Litewskiej, od 2004 ekspert krajowy komisji mniejszości Unii Europejskiej.
Od 2010 dziekan wydziału nauk politycznych i dyplomacji Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie.