Cwiszn numer 1/2/3/4/2011

NUMER 1/2 / 2011

 

 



02 Gołda Tencer, Wstęp
04 Agata Kondrat, Języki, zabawy, wakacyjne lektury

TEMAT NUMERU
07 OBLICZA WIELOJĘZYCZNOŚCI
07 Benjamin Harshav, Wielojęzyczność 
14 Joanna Nalewajko-Kulikov, Pochwała wielojęzyczności 
18 Aharon Megged, Rozważania o dwóch językach 
22 Chone Shmeruk, Hebrajska-jidysz-polska. Trójjęzyczna kultura żydowska 

PISARZE MIĘDZY JĘZYKAMI
[Fradl Sztok]
34 Karolina Szymaniak, Wielojęzyczność jako szaleństwo 
38 Irena Klepfisz, Fradl Sztok 
40 Fradl Sztok, Kaliny, Welon 

[Franz Kafka]
42 Franz Kafka, Lekarz wiejski/Ein Landarzt/ רעטקאָדפֿראָד רעד 
50 Jeszaje Rabinowicz, Rana i absurd 
52 Grzegorz Jankowicz, W drzwiach 


[Mascha Kaléko]
56 Mascha Kaléko, Wiersze 
60 Daniel Tomczak, Poezja Maschy Kaléko w polskim przekładzie
61 Joanna Roszak, Na ojczyznę wybrała język 


[Aharon Megged]
64 Aharon Megged, Miejsce i Imię 

72 JĘZYK
72 Nadchodzi lato! Gry i zabawy 
82 Marek Tuszewicki, O wielojęzyczności żydowskich dzieci 
83 Szmuel Zajnwl Pipe (Sanok), Gry i zabawy dzieci żydowskich 

88 LITERATURA
88 Elchonen Cejtlin, Lato! 

94 WIEŻA BABEL W GŁOWIE ŻYDOWSKIEJ 

108 KULTURA
108 Dom wciśnięty w historię – rozmowa z Jakubem Szczęsnym 
112 Natalia Pamuła, Nie dość koszerny 
116 Joanna Ostrowska, Shmatte Chic! 
120 Ówczesności sanockie – rozmowa z Marianem Pankowskim

124 KOMIKS
124 Dan Allon, Sabrina 

134 HISTORIA
134 Iris Parush, „Tyle hałasu o kilka książeczek”. Kobiety czytające w jidysz.
Część II 

144 ARCHIWUM
144 Karolina Szymaniak, Ilujęzyczna? 
146 Bal-Machszowes, Dwa języki – jedna i ta sama literatura 

150 TRADYCJA
150 Jeszajahu Leibowic, Tora pisana i Tora ustna 

152 RECENZJE
152 Witold Mrozek, Przestać być matką, uciec od ojczyzny. Klata wystawia Keff 
154 Beata Czarkowska, Fragment Bałki 
156 Agata Pyzik, Ucieczka w prywatność. O nowej książce Łozińskiego 
158 Magda Koralewska, Warszawski Brooklyn? 

159 NOTY KSIĄŻKOWE 

162 POGRANICZA
162 Karolina Szymaniak, Słowa (po)żydowskie. Głos, który ich przeżył 
164 Jerzy Ficowski, Wiersze i przekłady 

168 HISTORIA JEDNEGO ZDJĘCIA 

170 WYDARZENIA 

174 KOMENTARZE
174 Roman Kurkiewicz, Spacer po Shoah 
174 Barbara Klicka, O przygodach, tamponach i jednym golemie 

 

 

 

NUMER 3 / 2011

 

 

01 WSTĘP
01 Karolina Szymaniak, Z bykiem za rogi
02 Gołda Tencer, O Mordechaju Gebirtigu
02 Mordechaj Gebirtig, Dziecięce lata



04 CHASYDYZM I ORTODOKSJA
04 Jeffrey Shandler, Na tropach jidysz w Boro Park 
12 Miriam Isaacs, Charedi, hajmisz i frim 
24 Agnieszka Oleszak „Warsztat krawiecki zmienia się w szkolną klasę” –
Sara Szenirer i powstanie Bejs Jakow 
30 Joanna Lisek, Jidisz dosz loszn fun jidiszkajt. Ortodoksyjny jidyszyzm 
36 Marek Tuszewicki, Wspomnienia Jecheskiela Kotika. Wstęp do lektury 
37 Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia. Fragmenty 
41 David Assaf, Mały i przytulny. Piosenka „Ojfn pripeczik” a zmieniający się
obraz chederu 

50 LITERATURA
50 Jicchok-Lejbusz Perec, Objawienie albo opowieść o koźle 
56 Der Nister, Głupiec i demon lasu 
59 Natalia Krynicka, Posłowie do opowiadań 
62 Anegdoty chasydzkie 

66 SŁOWNICZEK
66 Marek Tuszewicki, Słowniczek chasyda 

75 KOMIKS
75 Szukam Boga ukrytego w świecie – z Meirav Shaul rozmawia Katarzyna Kazimierowska 
76 Meirev Shaul, Nigun 

88 KULTURA
88 Anna Frajlich, Wiersze 
89 Nie można wymyśleć lepszej rany – z Anną Frajlich rozmawia Barbara Klicka 

92 HISTORIA
92 Anna Rutkowski, Hir bej izt ejn hipsz majse. Pamiętniki Glikl bas Juda Lejb
(Glikl z Hameln) 
94 Glikl Bas Juda Lejb, O żydowskim lekarzu i siedmiu ziołach (z „Pamiętników”) 

96 ARCHIWUM
96 Aleksandra Geller, Szmuel Lejb Sznajderman – żydowski reporter 
98 Szmuel Lejb Sznajderman, W fabryce Tory 

102 RECENZJE
102 Różne oblicza Festiwalu Singera 
107 Wojciech Tworek, Szolem-Alejchem na ekranie 
110 Ishbel Szatrawska, Dudu Tassa 

112 NOTY KSIĄŻKOWE 

116 HISTORIA JEDNEGO ZDJĘCIA 

118 WYDARZENIA 

120 KOMENTARZE
120 Joanna Ostrowska, Okiem fotografa-potrecisty. Współcześnie skrzywiony
obraz obozu Auschwitz 

123 FISZKI

 

 

NUMER 4 / 2011

 

 



01 WSTĘP
02 Gołda Tencer, O J. L. Perecu
02 J. L. Perec, Nie myśl
03 Karolina Szymaniak, Gdzie zachodzą języki?

05 Jidysz w Izraelu

[Rozmowy o Izraelu]
06 Jidysz wiecznie młody – rozmowa z Mendym Cahanem 
07 Datlasz, czyli ekschasydzi – rozmowa z Zeewem Welwlem Hirszem
i Szlojme Ojszem 
08 Samotny wilk – rozmowa z Michaelem Felsenbaumem 
10 „Aszkenazyjczyku, mów w jidysz” – rozmowa z Asafem Galayem 
12 Spacer jidyszowy w Izraelu – rozmowa z Jaadem Biranem 
14 Oglądając się za siebie, na przekór – rozmowa z Benim Merem 
17 Kinderwelt – dziecięcy świat – rozmowa z Chaną Pollin-Galay 

[Kultur-arbet: prasa, szkoła, teatr]
20 Jicchok Luden, Emocjonalny stosunek do jidysz 
24 Dwojra Kosman, Jidysz w szkołach żeńskich w Izraelu 
27 Diego Rotman, Teatr jidysz w Izraelu 
35 Szymon Dżigan, Dzień bez śmiechu to dzień stracony. Wspomnienia 

40 LITERATURA
40 Izraelskie poetki jidysz: Rikuda Potasz, Sore Szabes i Ruchl Fiszman 
54 Rachela Auerbach, Pakowanie kufrów; W galicyjskim kibucu 
60 Cwi Ajznman, Biały ser 
62 Szachar Pinsker, Stary dom, nowy kraj 
66 Gilles Rozier, Z kraju bez miłości 

68 JĘZYK
68 Agata Kondrat, Blicpost i celke – czyli o nowych słowach w jidysz 
69 Słowniczek nowych technologii w jidysz 

70 KULTURA
70 Przemoc seksualna – rozmowa z Rochelle Saidel i Sonją Hedgepeth 

76 HISTORIA
76 Yael Chaver, Co musi być zapomniane. O przetrwaniu jidysz w syjonistycznej Palestynie 
84 Dow Sadan, Mowa z okazji otwarcia Katedry Jidysz na Uniwersytecie
Hebrajskim w Jerozolimie (4 września 1951 roku) 

86 ARCHIWUM 

[Z dziejów wojny o języki]
86 Aleksandra Geller, O wojnie językowej w Palestynie
– wprowadzenie do lektury 
88 Co wydarzyło się w Tel Awiwie 
89 Lejb Chajin, Ataki na jidysz w Erec Jisroel 
90 Chaim Nachman Bialik, Nasza kwestia językowa 
95 Aron Cejtlin, List otwarty do Ch. N. Bialika 

[Sąd nad jidysz w Izraelu]
98 Sąd nad jidysz w Izraelu 
100 H. Lejwik, Mamy swoje miejsce w kraju Izraela 
101 Perec Hirszbejn, W naszym życiu zgaśnie światło 
102 Jakub Szacki, Pogarda dla jidysz idzie od inteligencji 
104 Binjomin Resler, Żyd z Żargonii 

108 RECENZJE
108 Maria Antosik Piela, Sentymenty i stereotypy. Świat żydowski
w kryminałach retro 
111 Agnieszka Witkowska, O książce Korczak Olczak-Ronikier 
112 Mateusz Piotrowski, Obcość i obecność.
O Dwóch oddechach Piotra Matywieckiego 

114 WYDARZENIA 

116 NOTY KSIĄŻKOWE 

118 HISTORIA JEDNEGO ZDJĘCIA 

120 KOMENTARZE
120 Katarzyna Czerwonogóra, Droga do Ester 

122 FISZKI