PROGRAM DNIA OTWARTEGO

CENTRUM KULTURY JIDYSZ FUNDACJI SHALOM

Data: sobota 16 października 2010, godz. 12.00–20.00

Miejsce: Centrum Kultury Jidysz Fundacji Shalom, ul. Andersa 15

12.00 Warsztaty dla kobiet: Płeć w przestrzeni miasta

Prowadzenie: Katarzyna Czerwonogóra, socjolożka i badaczka ruchów kobiet żydowskich

Czy przechodząc przez swoje miasto, umiemy wskazać miejsca ważne dla ruchu kobiet? Gdzie odbywały się manifestacje w walce o prawa wyborcze? Gdzie kobiety potajemnie uczyły się, kiedy zabraniano im wstępu na uniwersytety? Kto projektował miasta w taki sposób, że nie da się po nich poruszać z wózkiem? Spoglądając na przestrzeń miejską z perspektywy płci stawiamy szereg podobnych pytań. Zastanawiamy się także, w jaki sposób symboliczne upamiętnianie wybranych wydarzeń i osób tworzy historię. Warsztat jest propozycją przyjrzenia się tej perspektywie. Na spotkaniu zastanowimy się nad znaczeniem płci w narracji historycznej i przestrzeni miasta. Odnosząc się do własnych doświadczeń i obserwacji, zaproponujemy własne interpretacje obecności / nieobecności kobiet w oficjalnym przekazie o dziejach.

Uwaga! Liczba miejsc ograniczona. Zapisy w biurze Fundacji według kolejności zgłoszeń, przez telefon 22 620 30 36 lub 503 787 850 lub mail jidysz@shalom.org.pl do 15 października.

13.30 Pierwsza lekcja jidysz

Prowadzenie: Agata Kondrat, lingwistka z UW, lektorka CKJ, redaktorka „Cwiszn”

Chcesz dowiedzieć się czegoś o języku, którym mówiło przed wojną trzy czwarte Żydów na całym świecie, niemal 10 procent mieszkańców Polski, a dziś wciąż mówi od 1 do 2 milionów osób? Wiedzieć kto i co pisał w jidysz? Chcesz poznać żydowski alfabet? Napisać coś w jidysz? Dowiedzieć, jak w jidysz nazywa się Warszawa lub Twoja ulica? Zapraszamy Państwa na pierwszą lekcję języka jidysz!

14.00 Pamięć miejsca – Muranów – Zbliżenia i perspektywy. Spotkanie z Jackiem Leociakiem

Wykład świetnego znawcy Warszawy, autora książki Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów nominowanej w tym roku do Nagrody im. Beaty Pawlak. Prezentacja dotycząca historii miejsca, gdzie znajduje się CKJ oraz historii i architektury Muranowa. Co znajdowało się na Andersa 15 i w okolicy przed wojną? Co się działo z tym miejscem w czasie wojny? Jak powstał Muranów? Czy był i czym jest dzisiaj? Wykład ilustrowany będzie pokazem multimedialnym, zdjęciami i mapami.

15.00-17.00 Warsztaty dla dzieci Poszukiwanie zapomnianych książek

Prowadzenie: Anna Pietruszka, Patrycja Dołowy z Fundacji MaMa

Podczas warsztatu dzieci razem z animatorkami przeniosą się na tajemny stary strych, gdzie będą szukać i odrywać książki napisane w języku jidysz. Zastanowimy się wspólnie gdzie podziały się książki napisane w tym języku? Czy można je z łatwością kupić? Jak wyglądają litery? Z czym się one kojarzą dzieciom? Wśród wielu przyniesionych książek wspólnie odnajdziemy te napisane w jidysz. Przewidziana niespodzianka dla dzieci – prezent w postaci egzemplarza książki Sonii Kantor Dziennik wiewiórki. Posługując się historią bohatera Dziennika, wydaną po polsku i w jidysz, nawiążemy z dziećmi dialog dotyczący kultury żydowskiej, przemijania, w tym przemijania pór roku. Dzieci z różnych materiałów: liści, żołędzi, kartonu, filcu, kasztanów, oraz powycinanych liter obu alfabetów stworzą własne małe książki.

Powstałe prace omówimy wplatając w niej wymiar historyczny i współczesny miejsca spotkania. Na koniec zastanowimy się również czy łatwo być pisarzem i twórcą literatury?

Uwaga! Warsztaty przeznaczone są dla dzieci w wieku 3–7 lat. Zapisy w biurze Fundacji, przez telefon 22 620 30 36 lub 503 787 850 lub mail jidysz@shalom.org.pl do 15 października.

16.00 Spotkanie z Marcinem Kowalskim. Dyskusja wokół książki Apte. Niedokończona powieść.

Wydana nakładem Korporacji ha! art książka Apte. Niedokończona powieść to rzecz szczególna, składająca się z dwóch części: faksymilowej reprodukcji zeszytu z rysunkami i detektywistycznej opowieści o ich autorze. W 2009 roku, w Wieliczce, w domu rodzinnym państwa Piaseckich odnaleziono zeszyt z rysunkami Ryszarda Aptego ułożonymi w starannie skomponowany cykl Niepokój będący jedną z najciekawszych wizualizacji Zagłady. Ilustracje pochodzące z lat 1939–1942 przetrwały cudem na strychu ponad 60 lat i stały się inspiracją dla śledztwa dwóch dziennikarzy – Piotra Głuchowskiego i Marcina Kowalskiego z „Dużego Formatu”. Kim był autor tych ilustracji, złote dziecko dwudziestolecia? Jakie były jego losy? Jak prowadzi się historyczne śledztwo? Jak ze strzępów informacji stworzyć opowieść o człowieku i jego historii? Na te i inne pytania odpowie jeden z autorów książki, Marcin Kowalski.

Ta książka pokazuje, że są jeszcze wydarzenia i postaci, które można – przy pewnym wysiłku – wydobyć z niepamięci [...] Młodym autorom udało się w sposób niezwykle przekonujący [...] pokazać losy niezwykle wrażliwego młodzieńca wkręconego w tragiczne tryby historii. Nie przetrwały pisane przez niego [Aptego] powieści, pozostała ta garść rysunków. Tylko tyle i aż tyle – pisał na łamach „Polityki” Piotr Sarzyński.

17.00 Warszawa 1935 – przedpremierowy pokaz filmu z komentarzem autorów!

Jak wyglądała przedwojenna Warszawa? Znamy głównie ze zdjęć. Jednak dostępne stare fotografie ukazują jedynie zarys kształtu miasta, budując niepełne wyobrażenie o pięknie, kulturowym bogactwie i znaczeniu Warszawy zaledwie 75 lat temu. Dzięki projektowi Warszawa 1935, pieczołowitej filmowej rekonstrukcji Warszawy z 1935 roku, po raz pierwszy możemy się wybrać w wirtualny spacer po ulicach miasta, którego już nie ma. Na spotkaniu zaprezentowana zostanie pierwsza część filmu 3D – Śródmieście ul. Marszałkowska. W trakcie pokazu odbędzie się dyskusja historyków oraz twórców projektu ze studia Newborn Animacja, którzy przybliżą kulisy powstawania filmu.

18.00 Projekcja filmu 8 historii, które nie zmieniły świata i spotkanie z twórcami filmu – Janem Śpiewakiem i Ivo Krankowskim.

Film stanowi zapis wspomnień najstarszych żyjących polskich Żydów. Ośmiu bohaterów – polskich Żydów i Żydówek urodzonych między 1914 a 1933 rokiem – wprowadza nas w krainę swojej młodości, dziecięcych marzeń i przygód. Opowieść osnuta jest wokół najwcześniejszych wspomnień i wydarzeń: jaką przeczytali pierwszą książkę, jak wyglądał ich pierwszy dzień w szkole, kiedy pierwszy raz pili alkohol, jak na imię miała pierwsza miłość? Osobiste historie składają się na wielobarwny obraz utraconego świata, zachowanego tylko na czarno-białych filmach i w pamięci ostatnich świadków. Jak ludzie, którzy doświadczyli burzliwych dziejów XX wieku, podchodzą do życia dziś – jak mierzą się ze swoją pamięcią i starością? Ideą przyświecającą twórcom było „przywołanie rzeczywistości codziennej, zwyczajnej, a jednocześnie bardzo osobistej, intymnej, a przez to niebanalnej” – napisała Anna Kilian w „Życiu Warszawy”. Od premiery w lutym tego roku film zdobył już 6 nagród oraz wyróżnień na 4 festiwalach filmowych. Więcej informacji na www.8historii.pl.

19.00 Koncert Geula Steet Keys – Boris Malkovsky.

Boris Malkovsky, nazywany Astorem Piazzolą nowej muzyki żydowskiej, to jeden z najbardziej obiecujących przedstawicieli świata muzycznej improwizacji. W 2006 r. wydał album Bob Malkovky’s Bobe Meises Band. W 2007 r., pod egidą wytwórni Tzadik Records założonej przez legendarnego jazzmana Johna Zorna, ukazał się krążek Time Petah-Tikva. Podczas koncertu zaprezentuje paletę własnych kompozycji na pianino i akordeon guzikowy. Usłyszymy w nim gamę roztaczającą się od post-romantycznych dźwięków pianina do postklezmerskich tonów akordeonu guzikowego.

Więcej informacji: www.myspace.com/borismalkovsky.