NUMER 1/2 / 2010
02 Wstęp
06 TEMAT NUMERU
06 Miriam Trinh, Eliezer Niborski, Jidysz i my
10 Agata Kondrat, Konstelacje językowe – rozmowa z Simonem Neubergiem
12 Zacary Sholem Berger, Współczesna literatura jidysz
14 Karolina Szymaniak, Gilgulim/Metamorfozy – rozmowa z Gilles’em Rozier
18 Awrom Suckewer (1913–2010) in memoriam
18 Awrom Suckewer, Wiersze i małe prozy
33 Chone Shmeruk, Awrom Suckewer i poezja polska
40 Joanna Tokarska-Bakir, Bezsilność romantycznej mowy
42 Literatura/Powojenna proza jidysz w Izraelu
42 Josl Birsztejn, Twoje uliczki, Jerozolimo
50 Awrom Karpinowicz, Ostatni prorok Wilna
55 Michael Felzenbaum, Dzwonią u Bonifratrów. Temat na staroświecką opowieść
60 Marta Kubiszyn, Surrealistyczny realizm – rozmowa z Michaelem Felzenbaumem
62 Język
62 Agata Kondrat Nikt nie mówi dzisiaj w jidysz?
66 Jeffrey Shandler,
Wyprawy do Jidyszlandu. Postwernakularny język i kultura jidysz
74 Agata Kondrat, Anna Szyba, Okrzyki reklamowe
75 Ewa Geller, Wprowadzenie do lektury
77 Mejlech Gromb, Reklama uliczna i podwórkowa
88 Centra kultury jidysz w świecie
88 Barbara Trinh, Na żydowskiej ulicy w Hamburgu
92 Alex Dafner, Kadima! znaczy Naprzód
94 Dvora Zylberman, Melbourne dla wtajemniczonych
96 Kultura
96 Haim Maor, Z jednej strony – Birkenau, z drugiej – rachunek z warzywniaka
102 Gilad Ophir, Crystal Clear – Jidysz we współczesnej sztuce izraelskiej
108 Katarzyna Pałetko, Rina Shenfeld i muzyka ciała – zdjęcia
118 Krystyna Piotrowska, Ulica Próżna
124 Historia
124 David E. Fishman, Okruchy ocalone z płomieni
138 Marzec ‘68
138 Leon Rozenbaum, W marcu jak w garncu
144 Archiwum
144 Agnieszka Witkowska, Wspomnienia z maleńkości
150 Justyna Kowalska-Leder, Wojna w narracjach dzieci. Komentarz
152 Historia jednego zdjęcia
154 Recenzje
154 Bożena Umińska, Nie takie nieme
156 Jakub Muchowski, Figury doświadczenia dwudziestowiecznej historii
160 Marzena Zawanowska, Odrzucony kamień węgielny
162 Natalia Pamuła, Upadek pastelowego sztetla
164 Noty książkowe
168 Wydarzenia
172 Komentarze
172 Michał Bilewicz, Co spalił Rafał Betlejewski?
Przedmiotowe traktowanie Żydów nie jest chyba dzisiaj dużym problemem. W Polsce praktycznie ich nie ma – może poza garstką starszych ludzi na Dolnym Śląsku, grupką zasymilowanej wielkomiejskiej inteligencji i równie nielicznym gronem religijnej młodzieży odkrywającej korzenie swoich dziadków. W porównaniu z przedwojenną społecznością, czy nawet dzisiejszą diasporą żydowską na Węgrzech bądź Ukrainie, to tyle, co nic. Działania Betlejewskiego nie będą więc w tym kontekście wielkim problemem. Nie będą też problemem dla potomków żydowskich emigrantów z Polski, bo dzisiejszych Izraelczyków, Szwedów czy Amerykanów nieszczególnie obchodzą happeningi artystów w prowincjonalnej Europie Wschodniej. Dzisiejsi Żydzi żyją innymi sprawami.
Poważnym problemem jest jednak przedmiotowe potraktowanie tych wszystkich Polaków, którzy nie posługują się językiem działań artystycznych. Wiemy już dziś, że stodoła Rafała Betlejewskiego stanęła w najbliższej okolicy Jedwabnego. Tak też zagłosowali zwolennicy artysty, odwiedzający jego stronę internetową. Moralne oczyszczenie krakowiaków czy warszawiaków było spektaklem odbywającym się ponad głowami mieszkańców Jedwabnego. Nawet obchody rocznicowe dzieją się przecież ponad ich głowami – co zresztą zręcznie wykorzystują antysemiccy demagodzy, którzy znacznie lepiej potrafią się komunikować z Polską B.
więcej w numerze...
NUMER 3 / 2010
02 Wstęp
04 Jidysz/Gender/Queer
04 Joanna Lisek, Jidisze mame – ciało i mit.
12 Naomi Seidman, Małżeństwo z przeznaczenia. Seksualność w stosunkach
między hebrajskim a jidysz
18 Zohar Weiman-Kelman, Onrirn di cajt – Dotykając czasu. O erotyzmie jidysz
22 Joanna Ostrowska, Delikatne egzotyczne kwiaty?
28 Żydowskie ciało
28 Sander Gilman, Stopa Żyda. Rozważania na kanwie żydowskiego ciała
34 Michaela Christ, (Nie)widoczne ciała. O sile oddziaływania przedstawień żydowskiego ciała w czasach narodowego socjalizmu
40 Język
40 Agata Kondrat, Mówiąc o seksie (z perspektywy jeszybotnika)
42 Michael Wex, Za dobre dla gojów. Seks w jidysz
48 Język miłości – glosariusz
50 Historia
50 Bella Szwarcman-Czarnota, Mir kumen on
54 Kultura
54 Zohar Weiman-Kelman, Warszawa – Jerozolima – Toronto. Podróże wschodnioeuropejskiego Drag Queen
57 Komiks – Café Budapeszt
66 Archiwum
66 Anna Szyba, Słowo od tłumaczki
68 Benzion Liber, Zdradziecka moralność
70 Alina Długołęcka, Czytając Benziona Libera
72 Historia jedego zdjęcia
74 Recenzje
74 Magdalena Malińska, Ile widzisz czaszek?
76 Cezary Polak, Narracje do odzyskania
78 Iwona Stefańczyk, Trzymajcie swe żony od nich z daleka!
81 Katarzyna Kazimierowska, Oczy szeroko otwarte
83 Noty książkowe
86 Wydarzenia
88 Komentarze
88 Piotr Paziński, Kto jest Żydem?
91 Barbara Klicka, O nosach, Singerach i internecie
NUMER 4 / 2010
02 Wstęp
06 Miejsca
ULICA KARMELICKA
06 Jicchok Luden
10 Marek Nowogrodzki
12 Jacek Leociak
17 Beata Chomątowska
20 Andrzej Szczerski, Poza nowoczesnością
25 Anna Lipphardt, Wilne, Wilne, unzer hejmsztot…
34 Teatr
34 Nostalgia w teatrze żydowskim to droga donikąd,
rozmowa z Rafaelem Goldwaserem
37 Indianin w Księdze raju, rozmowa z Piotrem Cieplakiem
41 Agata Diduszko-Zyglewska, Teatr Żydowski – wczoraj i dziś
42 Adolf rudnicki
42 Józef Wróbel, Adolf Rudnicki o języku i literaturze jidysz
45 Menasze Unger, Sławny polski pisarz – syn chasydzkiego gabaja
50 Literatura
50 Chaim Grade, Biała chustka
54 Niespełniony testament, rozmowa z Magdaleną Rutą
60 Język
60 Agata Kondrat, Mówić smacznie. Wprowadzenie do lektury
61 Jehuda Elzet, Potrawy szabatowe
68 Centra kultury jidysz – Wilno
68 Indre Joffyte, Jidysz wróciło do Wilna
70 Fan–Bu–Li. Dziewczyny nad przepaścią, rozmowa z Fanią Brancowską
76 Kultura
76 Flirt oka i miejsca, rozmowa z Omrim Shapirą
80 Anka Ciałowicz, Trzech przewodników po Ukrainie
82 Diego Rotman, Między Wschodem a Zachodem. Jidysz i performens
87 Rutu Modan, Powrót do domu
96 Historia
96 Iris Parush, Tyle hałasu o kilka książeczek
104 Archiwum
104 Ewa Geller, Wprowadzenie do lektury
108 Sejfer derech ejc ha-chajim – Przewodnik po drzewie żywota
110 Marzec ‘68
110 Ryszard Marek Groński, Tego, co chciałabym powiedzieć – nie powiem
112 Recenzje
112 Olga Danek, „Trzecie oko” Wilhelma Dichtera
114 Joanna Wajs, Mapa (końca) świata. O Ziemi Nod Radosława Kobierskiego
115 Paweł Marczewski, Ajami czyli świat
116 Marek Tuszewicki, Nie tylko klezmer… Piosenka jidysz dziś
120 Noty książkowe
122 Historia jednego zdjęcia
124 Wydarzenia
126 Komentarze
126 Dariusz Rosiak, Joanna nie z naszej klasy
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach